ANATOMİ, HİSTOLOJİ, EMBRİYOLOJİ

Araş.Gör.Dr.Ö.Faruk Karataş

BÖBREKLER
Arkasında kalın sırt kasları , üstte ve yanda 11 ve 12 . kostalar önde ve yanda karın duvarı kasları ile çevrelenmiş olan böbrekler fizyolojik önemi ile paralel olsa gerek ki oldukça iyi korunmuş organlarımızdandır . Bu korunma cerrahi anlamda böbrek patolojilerinde ürologları daha derinde çalışmak zorunda bırakarak zorlaştırsa da böbreğin fizyolojik anlamda mükemmel bir işleyiş göstermesi için en güzel konumda olduklarını da göstermektedir.Bu dış korumaya lomber 1 ve 2. vertabraların prosessus transversuslarından başlayıp 11 ve 12 . kostalara doğru bir yelpaze gibi dağılan Henle ligamenti katkıda bulunmaktadır . Lomber bölgede cilt ve cilt altı yağ tabakasının altında bulunan karın duvarı komplex bir yapı göstermektedir . Böbreğe ulaşılabilmesi için başlıca seçilen üç ayrı kas tabakası bulunmaktadır . Bu tabakalar :
1 . Dış tabaka
2 . Orta tabaka
3 . İç tabaka
1 . DIŞ TABAKA : Bu tabakayı iki ayrı kas grubu oluşturmaktadır .
A ) Musculus lotissimus dorsi : Tabanı arka orta hat üzerinde , tepesi yukarı ve dış yanda bulunan geniş bir üçgene benzer . Bu kasın bir bölümü crista iliacanın üçte bir arka kısmından , bir bölümü ise crista sacralis mediadan başlayıp lumbal vertebralar ve yedinci thoracal vertebraların prosessüs spinosuslarından başlamaktadır . Yukarı fossa axillarise doğru uzanarak , 2-3 cm genişliğinde bir kirişe dönüşerek humerusun crista tübercüli minorisine tutunarak sonlanır . Sırtın alt yarısının tamamı lotissimus dorsi tabakası tarafından örtülmektedir . Plexus brachialis tarafından innerve edilen bu kasın en önemli görevi adduksiyon ve iç rotasyon yaptırmaktadır . Hatta kolun en kuvvetli adduktor ve iç rotatorü olarak anılmaktadır. Aynı zamanda kostaların kalkmasını da sağlayarak bir miktar inspirasyona da yardımcı olmaktadır . Bu kasın dış yan kenarının en alt kısmı ile yine aynı tabakada bulunan ama karın ön duvarı üzerinde yerleşen m . obliqus abdominus externusun arka kenarının alt kısmı arasında Petit Üçgeni olarak da anılan Trigonum Lumbale bulunmaktadır . Bu trigonun iç kenarını m . lotissimus dorsi , dış kenarını m . obliqus abdominus externusun alt kenarı ve tabanını ise crista iliaca oluşturmaktadır . Alttan bu üçgenin tabanını ise orta tabakaya ait olan m . abdominus internus oluşturmaktadır . Petit üçgeni karın duvarının en zayıf noktalarından biridir .
B ) Musculus abdominus externus : 5 – 12 . kostaların dış yüzlerine tutunarak başlayan bu kasın lifleri aşağı doğru indikçe bir kiriş halini almakta ve bu kiriş spina iliaca anterior superior ile tuberculum pubicuma tutunmaktadır . Bu iki tutunma yeri arasında ise Poupart bağı olarak da bilinen ligamentum ingiunaleyi meydana getirmektedirler . Üç ayrı crusu bulunmaktadır .
crus mediale : orta hat üzerinde karşı taraftan gelen fibröz uzantılarla çaprazlaşarak karşı taraftaki tuberculum pubicuma ve os pubisin ön yüzüne tutunur . Anulus ingiunalis süperfisialisi iç yandan sınırlar .
crus laterale : aynı taraftaki tuberculum pubicuma ve os pubisin ön yüzüne tutunur .
fibria intercruralesler : anulus ingiunalis süperfisialisi dıştan sınırlar ve crus mediale ile crus lateraleyi yukarıda birbirine bağlar .
Burada anılması gereken bir başka yapı ise ligamentum ingiunale reflexum ya da bir diğer adı ile " colles bağı " . Crus medialenin arkasından geçerek orta hat üzerinde karşı taraftan gelen eş fibroz uzantılarla çaprazlaşarak karşı tarafın tuberculum pubicumu ve pecten ossis pubisin iç yanına tutunarak ve bir kısım fibros uzantıları da ligamentum lacunareye karışarak sonlanır .
Musculus obliqus abdominus externusun innervasyonu beşinciden onikinciye kadar Nn . intercostalisler , N . iliohypogastrucus ve N . ilioingiunalisler tarafından sağlanmaktadır . Kasıldığında ise thoraxı aşağı çekerek expirasyona yardım eder . Buna ilaveten gövdeyi öne , yana bükme ve döndürme , pelvisin ön kısmını yukarı çekme gibi önemli görevleri de üstlenmiştir .

2 . ORTA TABAKA : Bu tabaka da ise başlıca ayırt edilen iki kas bulunmaktadır . Lomber hernilerin eşlik ettiği Greynfeltt aralığı olarakta bilinen tetragonum lumbale de bu katta seçilmektedir .
A ) Musculus obliqus abdominus internus : Bütün lifleri aşağıdan yukarı ve arkadan öne doğru seyir izleyerek m . obliqus abdominus externusa aksi bir özellik gösterir ve bu kasın tam altında yerleşir . Ligamentum ingiunalenin üçte bir dış yanı , crista iliacanın dörtte üç ön bölümü ve fascia thoracolumbalislerden başlayar . Bu kasın arka lifleri 8-12 . kostaların dış yüzüne tutunmaktadır . Orta lifleri rectus abdominusun dış yan kenarına ulaşınca kirişleşirler . Ön alt lifleri ise m . transversus abdominusun lifleri ile birleşerek birleşik kiriş olan bilinen " tendo conjuctivus "u yaparak canalis ingiunalisin üst duvarını meydana getirir . Bu liflerin bir kısmı ise funiculus spermaticus ile birlikte scrotuma doğru ilerler ve m . cremaster adını alır . Onuncudan onikinciye kadar Nn . intercostalesler , n . iliohypogastricus , n . ilioingiunalis ve n . genitofemoralis tarafından innerve olan bu kasın görevi ise external obliq kasla benzer şekilde thoraxı aşağı doğru çekerek expirasyona yardımcı olmaktır . Bunun yanı sıra gövdeyi öne , yana bükme ve döndürme , pelvisin ön kısmını yukarı çekmede de yardımcıdır .
B ) M . serratus posterior inferior : 11-12 . thoracal ve 1-2 . lumbal vertebraların prosessus spinozuslarından başlayıp yukarı ve dış yana doğru ilerleyerek 9-12 . kostaların alt kenarına tutunarak sonlanır .
Dokuzuncudan başlayıp onikinciye kadar Nn . intercostalesler tarafından innerve edilen bu kas son dört kostayı aşağı çekerek expirasyona yardım eder .
Greynfelt aralığı olarakta bilinen spatium tendineum lumbalenin bir kenarını bu kasın alt dış kenarının dış yan kısmı oluşturmaktadır . Diğer kenarlarını ise m . sacrospinalis , m . obliqus abdominus internus ve 12 . kostanın alt kenarı oluşturmaktadır .

3 . İÇ TABAKA: Bu tabakada ise m . transversus abdominus ve fasia transversalis bulunmaktadır .
A ) M . transversus abdominus : Obliq internal abdominal kasın altında ya da bir başka deyişle karın yan duvarının en derininde yeralan bir kastır . Bir bütün halinde ilerlerken iç yana doğru bir kiriş yaprağı haline döner . Kas liflerinin kirişe dönüştüğü bir çizgi halinde belirir ki bu çizgiye " Spiegel’in yarımay çizgisi " ya da linea semilunaris adı verilmektedir . Bu kasın ön alt lifleri obliq internal abdominal kasın lifleri ile birlikte funikulus spermatikus üzerinde ilerleyerek scrotuma doğru ilerler ve m . cremaster adını alır . Dolayısıyla m . creamasterin bir şekilde kesilmesi testisleri yukarı kaldırır .
Beşinciden onikinciye kadar olan Nn . intercostalesler , n . iliohypogastricus , n . ilioingiunalis ve n . genitofemoralis tarafından innerve olan vu kas kasıldığında thoraxı aşağı çekerek expirasyona yardımcı olmasının yanı sıra karın boşluğunu küçülterek karın içi basıncın artmasını da sağlar .
B ) Fascia Transversalis : Periton ile m . transversus abdominus kası arasında bulunan gevşek , ince bir bağ dokusundan yapılmış geniş fasciadır . Bu fasianın karın arka duvarı kasları ile periton arasında bir devamlılığı yoktur . Göbek hizasına doğru yani yukarı çıktıkça areolar bağ dokusu karakterini kazanır ki artık fascia subperitonealisten ayırmak çok güçleşir . Aşağı doğru indikçe ise yer yer daha kalınlaşmış kısımlar gözlenir . Bu kalınlaşan kısımlar :
1 . Tractus İliopubicus " Thomson şeriti " : Ligamentum ingiunalenin arka yüzüne yapışmış olan bu bağ iç yan ucu ile tuberculum pubicum ve pecten ossis pubise , dış yan ucu ile ise spina iliaca anterior superiora bağlanır .
2 . Henle bağı : M . rectus abdominus alt ucunun dış yanında tabanı aşağıda tepesi yukarıda bir üçgen görünümündedir . Henle bağı ile birlikte onun önünde bulunan tendo conjuktivus " falx ingiunalis " çok sıkı komşuluk yaptığından ikisine birden falx ingiunalis adı verilir . Üçgenin tabanı ligamentum pubicum olarak bilinen Cooper bağı ile birleşir . Ligamentum pubicum ; fascia pectineanın anulus femoralisi arkadan sınırlayan kalınlaşmış kısmının adıdır .
3 . Ligamentum interfoveolare " Hesselbach bağı " : Fossa ingiunalis medialis ile lateralis arasında bir üçgen görünümünde olan bağdır . Bu bağ ile anulus ingiunalis profundus arasında a . ve v . epigastrika inferior bulunur . Bu bağın tepesi linea arcuatanın dış yanına doğru uzanırken , tabanı ligamentum ingiunaleye tutunur .

CANALİS İNGİUNALİS

İntrauterin hayatta karın ön duvarının ...

Sayfa Başına