ÜROGENİTAL SEMPTOMATOLOJİ

Araş.Gör.Dr.Ö.Faruk Karataş

ÜROGENİTAL SEMPTOMATOLOJİ
Tüm hastalıklar da olduğu gibi ürolojik hastalıklarda da anamnezin tanıdaki rolü büyüktür . Yeterli ve doğru anamnezin hekimi daha kısa sürede tanıya yakınlaştıracağı şüphesizdir . Bu yüzden ürolojik semptomların ürologlar tarafından iyi değerlendirilmesi ve süratle yorumlanması gerekmektedir . Hastanın anamnezini almak , bilgilenmek için kullanılan yöntemlere ve hekimin becerisine bağımlı bir sanattır . Hasta öyküsü hastanın semptomlarını tanımlama ölçüsünde doğrudur . Bu subjektif bilgiler doğru tanı koyma açısından önemlidir .
SİSTEMİK BULGULAR
Ateş ve kilo kaybı dikkatle araştırılmadır . Basit akut sistit ateşsiz iken akut pyelonefrit veya prostatit titremeyle birlikte kırk dereceye kadar çıkan ateşle seyreder . Hatta akut pyelonefrit süt çocuğu ve çocuklarda başka hiçbir semptom vermeksizin sadece yüksek ateşle seyredebilir .
Normal hastalarda yıllar önce oluşmuş açıklanamayan ateş öyküsü asemptomatik pyelonefriti gösterebilir . Bazen böbrek karsinomu yüksek ateşe eşlik eder . Kronik pyelonefrit kural olarak ateşe neden olmadığından ateşin yokluğu böbrek enfeksiyonunu ekarte etmez .
Kanserlerin ileri evrelerinde ya da klinik tabloya enfeksiyon eşlik ettiğinde kilo kaybı gözlenir . Gelişme geriliği olan çocuklarda kronik bir obstrüksiyon ya da idrar yolu enfeksiyonları mutlaka araştırılmalıdır .
Tümörlerde , kronik pyelonefritlerde veya böbrek yetmezliklerinde genel bir halsizlik , bitkinlik hali mevcuttur .
AĞRI
Ürogenital sistem hastalıklarında lokal ve daha çok da yansımalı ağrılar gözlenmektedir . Lokal ağrı , hastalıklı organ bölgesinde veya yakınında hissedilir . Bu nedenle hastalıklı böbrek ağrısı thoracal 10 , 11 , 12 ve lumbal 1 . sinirler tarafından costovertebral açıda ve böğürde 12 . kostanın altında hissedilir . Yansımalı ağrılar ise organdan kaynaklanmasına rağmen organdan uzakta hissedilen ağrılardır . Üst üreterdeki taşın koliği aynı taraf testiste şiddetli ağrıya neden olur . Alt üreterdeki taş ise skrotal duvara yansıyan ağrıya neden olur . Bu durumda testisin kendisi hiperestetik değildir . Akut sistite eşlik eden ve işemeyle gelen ağrı kadınlarda distal üretrada hissedilirken erkeklerde ise glandüler üretrada hissedilir .
Böbrek Ağrısı
Tipik böbrek ağrısı sakrospinal kasın tam dış yanında ve 12 . kostanın altında kostovertebral açıda künt ve sürekli ağrı şeklinde hissedilir . Bu ağrı sıklıkla kosta altından göbeğe doğru veya alt karın dadranı boyunca yayılır . Böbrek kapsülünün aniden gerilmesine neden olan hastalıklar bu tip ağrılara neden olabilir . Tıpkı akut pyelonefrit ve akut üriner obstrüksiyonda olduğu gibi . Buna karşın ürolojik böbrek hastalıklarının çok yavaş ilerlemeleri nedeniyle ani kapsül gerilmelerine yol açmadıklarından bir çoğunun ağrısız olduğu unutulmamalıdır . Ağrıya neden olmayabilen bu hastalıklar ; kanser , pyelonefrit , kolariform taşlar , tüberküloz , polikistik böbrek ve kronik üreter obstrüksiyonuna bağlı hidronefrozdur .
Yalancı Böbrek Ağrıları ( Radikülitler )
Kostovertebral veya kostotransvers eklemlerin mekanik bozuklukları kostal sinirlerde tahriş veya baskıya neden olabilir . Bu çeşit bozukluklar servikal ve torasik bölgelerde sık görülmesine karşın en çok rastlanan bölge thorakal 10 , 11 , 12’dir . Bu sinirlerin irritasyonu sıklıkla aynı taraf alt karın kadranına yayılan kostovertebral ağrıya neden olur . Ağrı hastanın pozisyonuna göre değişiklik gösterir . Hastanın anamnezinde genellikle ağır kaldırma , yüksekten düşme , çarpma gibi bir öykü bulunur . Ağrı hasta yataktan kalktığında yoktur ve günün ilerleyen saatlerinde şiddetlenir . Yine ağrı , fiziksel zorlanma sırasında veya engebeli yolda araba kullanırken şiddetlenir . Belli bir beden postüründe hastayı uykudan uyandırır ve pozisyon değiştirmekle kaybolur . Radikülitler üreter ya da böbrek koliğini taklit edebilir . Gerçek böbrek ağrısı nadiren omurga hareketlerinden etkilenir .
ÜRETERAL AĞRI
Üreterin üst bölümü renal ve aortik plexuslardan , orta bölümü superior hypogastrik plexustan , alt bölümü ise inferior hypogastrik plexustan gelen lifler ve hypogastrik sinirden innerve olur . Tipik olarak taş ya da pıhtılarla oluşan akut obstruksiyonla uyarılır . Bu durumda böbrrek kapsül distansiyonunun neden olduğu sırt ağrısıyla kostovertebral açıdan aşağıya üreter trasesi boyunca seyreden ve önalt karın kadranına yansıyan şiddetli kolik ağrısı ile birliktedir . Erkeklerde mesane , skrotum veya testislerde de hissedilebilir . Kadınlarda vulvaya yayılabilir . Bu ağrının şiddetli ve kolik tarzında olmasının nedeni yabancı cismi veya obstruksiyonu ortadan kaldırmak için uğraşan düz kas yapısındaki organın spazmı ve aşırı peristaltizmidir .
Üst üreter taşlarının ağrısı testislerde , sağ üreterin orta kısım taşlarının ağrısı McBurney noktasında hissedilir . Taş mesaneye yaklaştıkça üreter orifisinde enflamasyon ve ödem oluşur ve sık işeme , acil işeme hissi gibi mesane irritabilitesi semptomları oluşur . Kongenital darlıklarda genellikle ne böbrek ne de üreter kaynaklı ağrı saptanmaz .
VESİKAL AĞRI
Akut idrar retansiyonunda aşırı derecede gerilmiş mesane suprapubik bölgede kıvrandırıcı ağrıya neden olur . Bundan başka işemeyle ilişkisi olmayan sürekli suprapubik ağrı genellikle ürolojik kaynaklı değildir . Tüberküloz ya da şistozomiazis gibi hastalıkların nadiren mesanede ülserasyon oluşturmalarına bağlı ağrı görülebilir .
Mesane boynu obstruksiyonu veya nörojenik mesaneye bağlı kronik idrar retansiyonu olan hastalar mesane göbek düzeyine kadar yükselse bile hiç ağrı duymaz veya çok az suprapubik rahatsızlık hisseder .
Mesane ağrısının en sık görülen nedeni enfeksiyondur . Ağrı genellikle mesane üzerinde değil de üretra distalinde hissedilir ve işemeyle alakalıdır . Şiddetli sistitte temel yakınma terminal dizüri olabilir .
PROSTAT AĞRISI
Prostatın doğrudan ağrıması nadirdir . Arasıra prostatın akut enflamasyonunda hasta perineal veya rektal bölgede belli belirsiz bir rahatsızlık hissi ve dolgunluk hissedebilir . Prostattan yansıyan ağrı bazen lumbosakral ağrı şeklinde duyumsanabilir . Prostat enflamasyonu dizüri , pollaküri ve urgency hissine neden olabilir .
TESTİKÜLER AĞRI
Travma , enfeksiyon veya spermatik kordonun torsiyonuna bağlı testiküler ağrı çok şiddetlidir . Kısmen spermatik kordon boyunca alt karın kadranına yansıyabilmesine karşın lokal bir ağrıdır . Kostovertebral alanda da hissedilebilir . Enfekte olmamış hidrosel , spermatosel ve testis tümörü genellikle ağrı yapmaz . Varikosel ağır egzersizlerden sonra testiste künt bir ağrıya neden olur . Bazen indirekt ingiunal herninin ilk semptomu testis ağrısı olabilir . Üst üreter taşı testise yayılabilir.
EPİDİDİM AĞRISI
Epididimin akut enfeksiyonu bu organın tek ağrılı enfeksiyonu olup oldukça sıktır . Ağrı skrotumda başlar ve enflamatuar reaksiyon komşu testisi de tutar . Epididimitin erken evrelerinde ağrı ilkin kasıkta veya alt karın kadranında duyumsanabilir . Epididimle ilişkili rahatsızlık kostal açıya yansıyabilir ve nadiren üreter taşını taklit eder SIRT VE BACAK AĞRISI
Yaşlı erkeklerde mesane boynu obstruksiyonu semptomlarıyla birlikte belden aşağı bir veya her iki bacağa yansıyan ağrı ; prostat kanserinin pelvik kemik metastazlarını akla getirir .
ÜROLOJİK HASTALIKLARDA GİS SEMPTOMLARI
Ağrılı ya da ağrısız ürogenital sistem patolojilerine gastrointestinal sistem semptomları eşlik eder . Akut pyelonefritte karında ağrı ve distansiyon , bulantı ve kusma da bulunur . Üreter taşı bulunan hastalar da ise yine karında distansiyon , bulantı ve kusma bulunabilir . Bu klinik deneyim renointestinal reflex varlığını gösterir .
Ürolojik ağrıların taklit edilme nedenleri ise :
1 . Renointestinal reflex : Böbrek kapsülünden ya da pelvis kaslarından gelen afferent uyarılar reflex aktiviteyle pilor spazmına , barsakların ve adnexlerin düz kas tonusunda değişikliklere neden olur .
2 . Organ komşulukları : Sağ böbrek kolonun hepatik flexurası , duodenum , pancreas başı , ana safra kanalı , karaciğer ve safra kesesiyle yakından ilişkilidir . Sol böbrek kolonun splenik flexurasının tam arkasında bulunur ve mide , pancreas ve dalakla yakın ilişki içindedir . Retroperitoneal bölgenin enflamasyon veya tümörleri bu nedenle periton içi organlara yayılabilir , onları iterek semptomların oluşmasına neden olabilir .
3 . Periton irritasyonu : Böbreklerin ön yüzleri peritonla örtülüdür . Bu nedenle böbrek enflamasyonu kas rijiditesine ve rebound duyarlılığına yol açabilen periton irritasyonuna neden olur .
MİKSİYON BOZUKLUKLARI
POLLAKÜRİ
Sık idrar yapmaktır . ...

Sayfa Başına